Ký sự PNG (Phần 6)

Đăng ngày: 16/09/2019

Cao Viết Tuần, CM

21. Trả lời cho câu hỏi lá chuối và vỏ ốc dùng làm gì.

Lá chuối được dùng làm váy cho phụ nữ và vỏ ốc dùng để làm đồ trang sức. Đại khái chúng như vải và vàng bạc hay đá quý vậy.

Lá chuối được hái từ một loại chuối đặc biệt, được cắt, phơi khô và xếp thành từng xấp. Đây là một quy trình công phu chứ không đơn giản.

Vỏ ốc cũng có loại, được cắt nhỏ thành hình tròn có xỏ lỗ ở giữa để xâu thành chuỗi, cùng với các hình khác để trang trí thành chuỗi đeo cổ, đội đầu, đeo ở tay hoặc chân. Như vậy chúng mới có giá trị trao đổi.

 Chợ ở đây chủ yếu là nơi trao đổi hàng hoá hơn là kinh doanh buôn bán. Hầu như ai ra chợ cũng mang theo một vài mặt hàng nào đó: khoai, chuối, rau, bắp, bí ngô… để bán và mua lại những gì mình cần.

Vỏ ốc được dùng làm đồ trang sức đeo trên người. Những chuỗi đeo được làm từ vỏ ốc, họ cắt vỏ ốc thành những mảnh nhỏ, xỏ lỗ để kết lại thành chuỗi rất công phu. Khi di chuyển, những vỏ ốc va vào nhau kêu leng keng rất vui tai.

Còn vòng đeo ở cánh tay được làm bằng sợi đan từ vỏ cây. Ngoài ra, họ còn trang trí bằng các cành lá khác nhau. Để tạo mùi thơm và độ bóng láng cho cơ thể, họ bôi dầu dừa lên toàn thân.

Mọi người cũng thấy lá chuối được dùng để làm quần như thế nào rồi đó!

22. Giữ lửa

Người ta giữ lửa bằng cách để than đang cháy trong hai miếng vỏ dừa như trong hình, để mang về nhà nhóm bếp hoặc mang theo để hút thuốc.

Ngoài ra người ta còn quấn xơ dừa thành một đoạn dây dài, lửa sẽ âm ỉ cháy châm nên có thể giữ lửa cả buổi.

23. Hôm nay là ngày nấu ăn đầu tiên (mấy hôm trước ăn ké nhà các Soeur) vì chiều qua hàng hóa đã về đến nhà xứ. Đó là những gì cha quản lý giáo phận gởi cho mình qua đường tàu thủy, bao gồm: 20kg gạo, 2kg đường, cà phê, xà phòng, kem đánh răng, đồ hộp, bột nêm, nước tương, dầu ăn…

Nhưng vì không có rau nên sáng nay mình đi chợ mua. Đạp xe ra chợ khoảng 20 ph, (chứ không đi bộ nữa) nhưng chợ vắng hoe, chỉ có những người bán cau là chủ yếu. Tìm khắp cả chợ mới thấy 1 bà bán rau, loại rau này giống lá củ sắn mì, rất phổ biến ở đây. Cuối cùng mua được 2 bó để mang về.

Sáng nay khi rời nhà xứ, trời quang đãng và nắng chói chang, nhưng trên đường từ chợ về, bầu trời đã tối sầm và cơn mưa kéo tới. Ngay khi trời mưa thì mình cũng đã tới được một làng, liền vào trú mưa trên hàng hiên một ngôi nhà bên đường.

Thấy trời tạnh mưa, mình liền tranh thủ đi tiếp, nhưng không ngờ vừa ra khỏi làng một đoạn thì trời lại đổ mưa tiếp. Giữa đường như vậy không có nhà để trú mưa đành chịu ướt. Và khi đã tới làng kế tiếp thì người đã ướt hết rồi nên cứ vậy mà đi về nhà thôi.

Ở đảo quả thật mưa gió thất thường, cũng như sóng điện thoại vậy, không thể nào đoán trước được.

24. Quần đảo Trobriand (The Trobriand Islands) rộng 450 cây số vuông nằm ở phía đông Papua New Guinea thuộc tỉnh Milne Bay, với dân số khoảng chừng 12,000 sống chủ yếu trên đảo Kiriwina, trung tâm hành chính đặt ở Losuia.

Ngoài Kiwikina, quần đảo Trobriand còn có các đảo lớn khác là Kaileuna, Vakuta, và Kitava cùng hàng trăm đảo nhỏ.

Đảo Kiriwina dài 43 cây số, chỗ rộng nhất 16 cây số, chỗ hẹp nhất 1 cây số, bao gồm khoảng 60 làng. Đây là một hòn đảo san hô rất bằng phẳng, không có đồi núi hay sông suối.

Người dân ở đây có khuôn mặt và cơ thể thanh tú hơn, có nét giống Á-Âu hơn những người các vùng khác ở PNG. Họ theo mẫu hệ với rất nhiều tập tục truyền thống vẫn đang được giữ cho đến ngày nay.

Nhà thờ và nhà xứ Gusaweta, Đảo Kiwikina

Con nít ở đây, từ 2-3 tuổi đã hưởng một sự tự do gần như hoàn toàn. Chúng có thể leo trèo, tắm biển, tắm mưa hay chơi bất cứ trò chơi nào chúng muốn mà không có bất cứ sự kiểm soát hay trông nom của người lớn.

Ở đây không có điện, nhưng bù lại có ánh trăng sáng vằng vặc, với muôn ánh sao lung linh trang điểm bầu trời đêm.

Không có máy nghe nhạc, nhưng bù lại đêm nào cũng được nghe tiếng hát trong trẻo, tự nhiên, ban sơ, nghe mê ly say đắm, vang vọng lại từ một thôn làng nào đó.

Không có các mỹ phẩm trang điểm, nhưng bù lại người dân nơi đây cùng hoa lá, dầu dừa và những loại bông hoa lẫn cây cỏ có hương thơm để tôn lên vẻ đẹp sẵn có của mình.

Không có vàng bạc đá quý làm đồ trang sức, nhưng bù lại những vòng Kula (xem hình) làm bằng hàng trăm mảnh vỏ ốc được cắt tròn đều nhau và xỏ lỗ để xâu lại một cách tinh tế. Đây là món đặc trưng của cư dân đảo Trobriand, và cũng là món hàng rất có giá trị trong trao đổi mua bán cũng như lễ vật quan trọng trong các lễ hội văn hoá.

Có nhiều thứ vắng bóng trên hòn đảo hoang sơ này, nhưng bù lại cũng có nhiều thứ khó tìm thấy nơi những xã hội văn mình hiện đại.

(còn nữa)