Thứ năm Tuần Thánh – Mầu nhiệm tình yêu và phục vụ
I. Thứ Năm Tuần Thánh là gì?
Thứ Năm Tuần Thánh là ngày đầu tiên của Tam Nhật Vượt Qua, đỉnh cao trong năm phụng vụ của Hội Thánh Công Giáo. Ngày này tưởng niệm những biến cố trọng đại diễn ra vào đêm trước cuộc khổ nạn của Chúa Giêsu: việc Người thiết lập Bí tích Thánh Thể, thiết lập chức linh mục, và rửa chân cho các môn đệ như dấu chỉ phục vụ khiêm nhường.
Theo Hiến chế về Phụng Vụ Thánh Sacrosanctum Concilium của Công đồng Vatican II: “Giáo Hội hằng năm cử hành mầu nhiệm Phục Sinh, từ Thứ Năm Tuần Thánh tới Chúa Nhật Phục Sinh, với một sự kính cẩn đặc biệt gọi là Tam Nhật Vượt Qua, trong đó tưởng niệm cuộc Thương Khó, Tử Nạn và Phục Sinh của Chúa.” (SC, số 102)
Ngày này có một vị trí đặc biệt trong đời sống Đức Tin vì nó đánh dấu sự khởi đầu của Mầu nhiệm Cứu Độ được thực hiện cách trọn vẹn nơi Thập Giá và sự Phục Sinh.
II. Nguồn gốc Kinh Thánh và ý nghĩa thần học
1. Thiết lập Bí tích Thánh Thể
Trong bữa Tiệc Ly, Chúa Giêsu cầm lấy bánh và rượu, dâng lời chúc tụng, trao cho các môn đệ và nói: “Này là Mình Thầy, sẽ bị nộp vì anh em… Này là chén Máu Thầy, máu Giao Ước mới và vĩnh cửu, sẽ đổ ra cho muôn người được tha tội.” (Mt 26,26–28)
Đây chính là lúc Bí tích Thánh Thể được thiết lập, trở thành của ăn thiêng liêng nuôi dưỡng Giáo Hội suốt bao đời.
Thánh Phaolô cũng nhắc lại trong thư thứ nhất gửi tín hữu Côrintô: “Mỗi lần anh em ăn bánh này và uống chén này, anh em loan truyền Chúa đã chịu chết, cho tới khi Người lại đến.” (1 Cr 11,26)
2. Thiết lập chức linh mục thừa tác
Khi Chúa Giêsu phán: “Anh em hãy làm việc này mà tưởng nhớ đến Thầy” (Lc 22,19), Người không chỉ truyền dạy về việc tưởng niệm mà còn trao ban một sứ vụ, đó là nguồn gốc của chức linh mục thừa tác. Chỉ qua tay các linh mục, Bí tích Thánh Thể mới được cử hành một cách hợp pháp và hữu hiệu trong Hội Thánh.
Giáo luật số 1008 ghi rõ: “Những người đã được phong chức thánh qua Bí tích Truyền chức, được hiến thánh và bổ nhiệm, mỗi người theo cấp bậc của mình, để chăn dắt Dân Thiên Chúa, thi hành nhân danh Chúa Kitô, chức vụ giảng dạy, thánh hóa và lãnh đạo.”
3. Rửa chân và tinh thần phục vụ
Tin Mừng Gioan (13,1-15) kể lại: trước khi chịu chết, Chúa Giêsu đã cúi xuống rửa chân cho các môn đệ, một công việc thường dành cho nô lệ. Hành động này không chỉ dạy về khiêm nhường, mà còn là một lối sống phục vụ vô vị lợi mà người môn đệ đích thực của Chúa Kitô phải noi theo.
Người nói: “Anh em gọi Thầy là Thầy, là Chúa, điều đó phải lắm, vì quả thật, Thầy là Thầy, là Chúa. Vậy nếu Thầy là Chúa, là Thầy, mà còn rửa chân cho anh em, thì anh em cũng phải rửa chân cho nhau.” (Ga 13,13–14)
III. Phụng vụ Thứ Năm Tuần Thánh
1. Thánh lễ Tiệc Ly
Vào buổi tối, Giáo Hội cử hành Thánh lễ Tiệc Ly, với tâm điểm là việc tưởng niệm ba sự kiện lớn:
• Thiết lập Bí tích Thánh Thể
• Thiết lập chức linh mục
• Lệnh truyền yêu thương và phục vụ
Trong phụng vụ, nếu có diễn ra nghi thức rửa chân, linh mục sẽ rửa chân cho 12 người, thường là các giáo dân nam, biểu tượng cho 12 Tông đồ. Tuy nhiên, Tông Thư In Missa in Cena Domini (2016) của Đức Phanxicô đã cho phép rửa chân cho cả phụ nữ và trẻ em, để diễn tả tính phổ quát của tình yêu phục vụ.
Sau Thánh lễ, Mình Thánh Chúa được rước về Nhà Tạm phụ để tín hữu chầu Thánh Thể trong thinh lặng, tưởng niệm giờ Chúa Giêsu hấp hối trong vườn Cây Dầu.
2. Không cử hành các bí tích khác
Giáo luật số 988-991 quy định: Trong ngày Thứ Năm Tuần Thánh, ngoại trừ Bí tích Hòa giải và Xức dầu Bệnh nhân, không cử hành các bí tích khác, để dành sự tôn kính đặc biệt cho Bí tích Thánh Thể.
IV. Sống Thứ Năm Tuần Thánh
Ngày nay, giữa một thế giới đầy bận rộn và ồn ào, Thứ Năm Tuần Thánh là một lời mời gọi sống chậm lại, để chiêm ngắm tình yêu của Đấng đã hiến mình vì chúng ta. Đây cũng là dịp để:
• Nhìn lại đời sống thiêng liêng: Tôi có siêng năng tham dự Thánh lễ, xưng tội, và rước lễ cách xứng đáng không?
• Cầu nguyện cho các linh mục: Vì hôm nay là ngày thiết lập chức linh mục, chúng ta được mời gọi cầu nguyện cách đặc biệt cho các mục tử, những người ngày đêm hy sinh vì đoàn chiên.
• Học theo gương phục vụ của Chúa: Tôi có dám cúi xuống rửa chân cho người khác, nghĩa là tha thứ, yêu thương và khiêm tốn phục vụ gia đình, bạn bè, cộng đoàn không?
Thứ Năm Tuần Thánh không phải chỉ là một nghi thức đẹp, mà là một mầu nhiệm sống động mời gọi mỗi người Kitô hữu bước vào sự hiến thân trọn vẹn với Đức Kitô, trong Thánh Thể, trong Hội Thánh, và nơi tha nhân. “Không ai có tình thương lớn hơn tình thương của người hy sinh mạng sống vì bạn hữu mình.” (Ga 15,13)
Ước gì, trong tuần thánh này, đặc biệt là đêm Thứ Năm, mỗi chúng ta biết quỳ xuống trước tình yêu Thiên Chúa, để đời mình cũng trở thành một hy lễ đẹp lòng Người.
Biên tập: Ban truyền thông.
