Vinícius Augusto Teixeira, CM
Trong bối cảnh Năm Thánh thường lệ 2025, lấy cảm hứng từ Sắc chỉ Spes non confundit của Đức Thánh Cha Phanxicô, chúng ta suy ngẫm về ý nghĩa sâu sắc của cuộc hành hương Kitô giáo qua cuộc đời của Thánh Vinh Sơn Phaolô và Thánh Louise de Marillac. Các ngài đã thể hiện niềm hy vọng và lòng bác ái, vạch ra con đường linh đạo được soi sáng bởi đức tin và tình yêu dành cho người nghèo. Hãy khám phá xem gương sáng của các ngài có thể hướng dẫn chúng ta đến một cuộc sống phục vụ và hiệp thông với Thiên Chúa và tha nhân như thế nào trong thế giới hôm nay.
Khi triệu tập Năm Thánh thường lệ 2025, với Sắc chỉ Spes non confundit, Đức Thánh Cha Phanxicô muốn nhắc lại ý nghĩa nhân học-thiêng liêng của cuộc hành hương vốn là nét đặc trưng của sự kiện giáo hội này: “Việc bắt đầu một cuộc hành trình theo truyền thống gắn liền với việc con người chúng ta tìm kiếm ý nghĩa trong cuộc sống” (số 5). Chắc chắn, biến cố cuộc hành hương là một trong những ẩn dụ có ý nghĩa nhất về sự hiện hữu của con người, diễn tả rõ nét nhất tính năng động, những đòi hỏi và những thăng trầm của cuộc lữ hành này. Điều này đã được khẳng định bởi Thánh Augustinô thành Hippo không ngừng nghỉ khi ngài tuyên bố rằng “tất cả chúng ta đều là những người lữ hành, những người hành hương trên một cuộc hành trình.”
Bây giờ chúng ta sẽ xem lại nhật ký của hai người hành hương, Thánh Vinh Sơn Phaolô và Thánh Louise de Marillac. Điểm hội tụ giữa hai vị không gì khác hơn là việc đi theo Chúa Giêsu Kitô, … một việc đi theo được thực hiện với niềm xác tín và niềm đam mê và bao gồm tất cả động lực của tình yêu đối với Thiên Chúa và người lân cận, dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, thông qua một tiến trình của sự hoán cải liên lỉ. Bằng chứng tá cuộc sống của mình, Thánh Vinh Sơn và Thánh Louise nhắc nhở chúng ta về giáo huấn truyền thống của Giáo hội, đó là, cuộc hành hương Kitô giáo là một con đường thanh tẩy tâm hồn cách tiệm tiến, đồng hình đồng dạng với Chúa Kitô và kết hợp sâu sắc hơn với Ba Ngôi Thiên Chúa.
Thánh Vinh Sơn Phaolô
Cuộc hành trình thiêng liêng của Thánh Vinh Sơn đã đưa ngài ra khỏi phạm vi hẹp hòi của việc tự quy chiếu và thúc đẩy ngài đến con đường gắn bó hoàn toàn với Chúa Giêsu Kitô, Đấng được chiêm ngưỡng và đi theo như Đấng được Chúa Cha sai đến để truyền giáo cho người nghèo. Mở rộng trái tim của Vinh Sơn và mở rộng cái nhìn của ngài với động lực bác ái, Chúa Kitô đã khiến ngài đi hành hương về phía Thiên Chúa và đến những người hèn mọn nhất trong số các anh chị em của mình. Như vậy, con người của Chúa Giêsu Kitô đã trở thành tấm gương soi trước mặt và những đường nét về cuộc đời của Thánh Vinh Sơn Phaolô dần dần được định hình và hoàn thiện, đặc biệt là việc ngài không ngừng tìm kiếm ý muốn của Chúa Cha và sự cống hiến quảng đại của ngài cho những người bị khinh miệt nhất trong thời đại của ngài. Chúng ta có thể nói rằng cuộc hành hương của Thánh Vinh Sơn đã hình thành trong năm tháng qua cái nhìn sâu sắc của đức tin, sức mạnh bất khả chiến bại của tình yêu và chân trời đầy khích lệ mà niềm hy vọng đã mở ra cho ngài.
Thật vậy, với tư cách là một người hành hương bác ái truyền giáo và niềm hy vọng không làm thất vọng, Thánh Vinh Sơn Phaolô đã gieo rắc những hạt giống của Vương quốc, vươn tới những người yếu đuối nhất trong thời đại của ngài và truyền cảm hứng cho vô số người loan báo tình yêu cứu độ của Thiên Chúa, Đấng đến gặp gỡ dân của Ngài, để an ủi, củng cố và vui mừng với họ. Ngài đã làm điều này với sự sâu sắc và sáng suốt của một cuộc sống tự do và nhiệt tình cống hiến cho lợi ích của anh chị em mình. Hơn nữa, điều này bao hàm một tiến trình hoán cải và tiếp tục thăng tiến, ngày càng ý thức rõ ràng hơn rằng tình yêu chung thủy là tình yêu đặt nền tảng trên niềm hy vọng và do đó lớn lên và tự đổi mới không ngừng.
Thánh Vinh Sơn tự thấy mình không xứng đáng với ơn gọi ngài đã lãnh nhận và tự nhận mình là “tầm thường” khi so sánh với tầm mức cao cả của sứ mệnh truyền giáo. Tuy nhiên, ý thức về sự quý giá của món quà đã thúc đẩy ngài biết ơn, hy vọng và kiên trì hơn bao giờ hết. Ngài biết rằng, không có gì khác hơn, Chúa Giêsu Kitô là trung tâm năng động của toàn bộ cuộc sống của ngài, nội dung nền tảng của thông điệp của ngài, quy luật sứ mạng của ngài, mẫu mực hoàn hảo của đức ái. Vì lý do này, giữa những người nghèo và tất cả những người thuộc về lịch sử của ngài, ngài “xét rằng mình chẳng biết gì ngoài Chúa Giêsu Kitô và Đấng đã bị đóng đinh” (1Cor 2:2). Thật vậy, chính sự hiến thân đầy yêu thương của Con Thiên Chúa mà ngài đã tìm thấy sự khôn ngoan cho sự phân định của mình, sự thánh thiện đã định hình cuộc sống của ngài, sức mạnh của các hành động của ngài và động lực của cuộc hành hương của ngài. Đây là những gì ngài nói với những người truyền giáo của mình:
“Chúng ta hãy nhìn vào Con Thiên Chúa; Ngài có tấm lòng bác ái biết bao; thật là một ngọn lửa tình yêu! (…) Hỡi các anh em, nếu chỉ có một chút tình thương đó, liệu chúng ta có đứng khoanh tay đứng nhìn không? Liệu chúng ta có để những người chúng ta có thể giúp đỡ bị diệt vong không? Ồ, không! Lòng bác ái không thể ngồi yên; nó thúc đẩy chúng ta làm việc để cứu rỗi và an ủi người khác” (CCD XII: 216).
Nếu chúng ta muốn biết những thái độ đã duy trì người hành hương, thánh Vinh Sơn Phaolô, hòa hợp với nhân tính của Chúa Giêsu Kitô, người hành hương của Chúa Cha, thì chỉ cần quay lại với các Mối Phúc Thật là đủ (x. Mt 5:1-12). Theo Đức Thánh Cha Phanxicô, những điều này tạo thành một tổng hợp hoàn hảo về cách cư xử của các môn đệ Chúa Kitô, “thẻ căn cước của người Kitô hữu” (Gaudete et Exsultate, số 63). Chính Thánh Vinh Sơn đã nói về các Mối Phúc Thật cho các Nữ Tử Bác Ái và khẳng định: “Hỡi chị em thân mến, đó là những châm ngôn của Con Thiên Chúa và là những châm ngôn được Ngài thực hành và giảng dạy thường xuyên nhất khi Ngài còn ở trần gian. Bây giờ, chị em hãy đón nhận chúng một cách nồng nhiệt vì chị em phải yêu những gì Chúa yêu và ghét những gì Ngài ghét” (CCD:X:122). Bước theo bước chân của Chúa Giêsu, Thánh Vinh Sơn đã sống và chia sẻ các mối phúc một cách mẫu mực, và chúng đã khắc sâu vào trái tim ngài như những đặc điểm của một người hành hương Tin Mừng hy vọng:
Tinh thần nghèo khó, ngài không bao giờ tự đủ với chính mình, không sử dụng những đảm bảo giả tạo về tích lũy và tiêu dùng, ưa thích đặt niềm hy vọng vào Chúa và mở rộng trái tim và bàn tay của mình cho anh chị em của mình, với đôi mắt hướng về mục tiêu Vương quốc.
Có khả năng khóc với những người than khóc, Thánh Vinh Sơn rất nhạy cảm, quan tâm và hỗ trợ trước những nhu cầu và đau khổ của người khác, không bao giờ cho phép sự lạnh lùng và thờ ơ ngự trị trong mình.
Hiền lành, ngài cố gắng kiềm chế tính nóng nảy của mình để kiên định và kiên trì làm điều tốt, kiên nhẫn và niềm nở trong cách đối xử cá nhân, biến sự dịu dàng thành chìa khóa mở rộng trái tim của những người ngài gặp gỡ.
Đói khát công lý, ngài muốn lòng bác ái luôn đi kèm với sự quan tâm đến những nhu cầu thực sự và những hy vọng chính đáng của những người túng thiếu, để họ không bị ban phát cho những gì lẽ ra là một quyền lợi dành cho họ.
Với lòng thương xót, ngài đã thể hiện lòng trắc ẩn bằng cách đến gần những người sa ngã, làm dịu tâm hồn họ trước những nỗi khốn khổ của người lân cận, thay mặt những người bị thương tổn và sự sống bị đe dọa, qua đó tỏ lộ cho họ lòng thương xót không mệt mỏi của Chúa Cha.
Trong sạch trong tâm hồn, ngài đã chọn sự đơn sơ làm phúc âm của mình, chuẩn bị nói chuyện một cách chân thành và tiến hành một cách công bình, trở thành một người liêm chính trong mọi việc ngài làm, nhất quán trong các quyết định của mình và trên hết tìm kiếm vinh quang của Chúa và điều tốt cho người thân cận.
Đôi khi bị hiểu lầm trong sự lựa chọn triệt để của ngài đối với Nước Trời, trong việc ưu ái những người hèn mọn nhất và bị gạt ra ngoài lề xã hội cũng như trong mục đích cải tổ Giáo Hội của Thiên Chúa. Thánh Vinh Sơn dạy chúng ta bằng cuộc đời của ngài và lời dạy của ngài đã được tóm tắt bởi một trong những người ngưỡng mộ trung thành nhất của ngài, Don Helder Camara: “Khởi đầu tốt đẹp là ân sủng thiêng liêng, ân sủng lớn hơn là kiên trì với điều tốt đã bắt đầu, nhưng ân sủng lớn nhất trong tất cả các ân sủng là đi đến cuối cùng với tình yêu dành sẵn.”
Toàn bộ cuộc đời của Thánh Vinh Sơn Phaolô là một sự cập nhật tuyệt vời về các mối phúc mà chúng ta được mời gọi sống, mặc lấy tinh thần của Chúa Giêsu Kitô để bước vào năng động của tình yêu vô điều kiện đối với Thiên Chúa và người lân cận, trục bác ái xác định chúng ta, tình bác ái được nâng đỡ bởi niềm hy vọng thúc đẩy chúng ta hành hương về trái tim của Chúa Ba Ngôi.
Lấy cảm hứng từ thông điệp mà Đức Thánh Cha Phanxicô gửi đến toàn thể Giáo hội nhân Ngày Di dân và Tị nạn Thế giới, chúng ta có thể đảm nhận, trong sáu cặp động từ, một thái độ rất hòa hợp với cuộc hành hương mà chúng ta thực hiện với tư cách là những người truyền giáo và phục vụ người nghèo ở bước chân của Thánh Vinh Sơn: biết hiểu, không chỉ những con số thống kê, mà còn cả con người, những câu chuyện, những bi kịch của họ; trở nên một với người khác để phục vụ với tình yêu, lòng can đảm và lòng quảng đại, vượt qua khoảng cách do sợ hãi và thành kiến áp đặt; chăm chú lắng nghe và tôn trọng để hòa giải với những người mà chúng ta thường khinh thường và khước từ vì hoàn cảnh và nguồn gốc của họ; chia sẻ những gì chúng ta có để cùng nhau phát triển như anh em, không bỏ sót ai; tham gia và thúc đẩy, đánh giá sự giàu có của con người ở những người nghèo nhất, kích thích tiềm năng của họ, khuyến khích tính chính trực của họ, mở ra những con đường hiếu khách, tình huynh đệ và tình liên đới; cộng tác để xây dựng, vượt qua bất hòa và chia rẽ để cùng nhau làm việc trong vườn nho của Vương quốc, bảo tồn Ngôi nhà chung và thăng tiến những người trải qua tình trạng bấp bênh và bị bỏ rơi khi họ hành trình tìm kiếm an ninh, việc làm, lương thực và hòa bình.
Nếu chúng ta vẫn thiếu một số thúc đẩy khác để tiếp tục cuộc hành hương mà Thánh Vinh Sơn chỉ ra cho chúng ta, thì những lời của ngài sẽ vẫn tràn đầy sự tươi mới của sự khôn ngoan và lòng nhiệt thành bác ái của ngài, những lời mời gọi chúng ta cùng nhau bước đi trên những con đường mà chính Chúa muốn dẫn dắt chúng ta:
“Chúng ta sẽ hạnh phúc biết bao nếu Ngài ban cho chúng ta ân sủng phó thác hoàn toàn bản thân cho sự hướng dẫn của Ngài, và nếu những khó khăn trên con đường mà Ngài dẫn dắt chúng ta cách hài lòng thay vì làm chúng ta nản lòng và thay vì lôi kéo chúng ta khỏi Thiện ích tối cao của chúng ta, thì ngài kéo chúng ta đến gần Ngài hơn! Để đạt được mục tiêu này, chúng ta nên giúp đỡ và hỗ trợ lẫn nhau cũng như nỗ lực vì hòa bình và đoàn kết giữa chúng ta. Đây là loại rượu có thể cổ vũ và tiếp thêm sức mạnh cho những người lữ hành dọc theo con đường hẹp này của Chúa Giêsu Kitô. Tôi khuyên cha điều này với tất cả sự dịu dàng của trái tim tôi” (CCD IV: 265).
Thánh Louise de Marillac
Nơi con người Thánh Louise, chúng ta khám phá ra một ơn gọi hành hương khác, cuộc hành trình xuất hành của một người, rời bỏ phạm vi của chính mình và thế giới của mình, bắt đầu một cuộc hành trình ngày càng thấm nhuần sự đụng chạm của Chúa Thánh Thần và tiếng kêu than của người nghèo. Nhờ hoa trái của cuộc đời và sự sáng tạo tài tình của bà, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy rằng người phụ nữ có sức mạnh Tin Mừng này đã biết bảo tồn, cho đến hơi thở cuối cùng, niềm vui trong tâm hồn, hoa trái của niềm hy vọng không làm thất vọng. Trong Tông huấn Christus Vivit, đặc biệt gửi đến giới trẻ, Đức Thánh Cha Phanxicô nhắc lại rằng “sự bồn chồn lành mạnh điển hình của tuổi trẻ tiếp tục ngự trị trong mỗi trái tim vẫn trẻ trung, cởi mở và quảng đại” (# 138). Đây là bức chân dung tuyệt đẹp của Louise de Marillac, người luôn trẻ trung, cởi mở và quảng đại.
Được đào tạo trong trường Tin Mừng và được đồng hành với Cha Vinh Sơn (người mà bà sẽ trở thành cộng tác viên), Thánh Louise không bao giờ mệt mỏi nhìn chăm chú vào Thiên Chúa, Đấng tự đồng hóa mình một cách rõ ràng với những người đói, khát, xa lạ, trần truồng, bệnh tật và bị giam cầm, với tất cả những người đau khổ và bị bỏ rơi, với những người không được tôn trọng trong cuộc sống của họ hoặc những người mà phẩm giá của họ không được công nhận, tức là những người nghèo ở mọi thời và mọi nơi. Hơn nữa, Chúa còn bảo đảm với chúng ta rằng mọi điều chúng ta làm hay không làm cho những người hèn mọn nhất trong anh chị em chúng ta, là chúng ta làm hoặc không làm cho Chúa (x. Mt 25:31-46).
Từ cuộc gặp gỡ cá nhân của bà với Chúa Kitô, Đấng mà bà đã gọi là “một lữ khách ở đây trên trái đất” (SWLM:281 [L.245]), Thánh Louise de Marillac đã trực giác rằng, bà đang bị thúc đẩy đi theo Chúa Giêsu, bị quyến rũ bởi nhân tính của Ngài và đồng hóa với sứ mệnh của Ngài, yêu mến Ngài một cách không dè dặt và yêu thương người lân cận của bà với cường độ như Chúa đã yêu thương họ. Trong mầu nhiệm Kenosis (tự hủy) cứu độ của Ngôi Lời nhập thể, trong niềm hy vọng duy nhất của bà (spes unica), Thánh Louise chiêm ngưỡng đỉnh cao của tình yêu hiệp nhất với Thiên Chúa (tôn giáo) và tình yêu dâng hiến của tha nhân (bác ái), như Thánh Vinh Sơn đã làm, người mà đã tham gia vào việc phân định ý muốn của Thiên Chúa, để phục vụ người nghèo và trong việc thành lập Tu hội Nữ Tử Bác Ái. Như vậy, Thánh Louise có thể cảm nghiệm nơi chính mình sự tự do và hạnh phúc của một người đã khám phá ra, trong nhân tính thánh thiện của Chúa Giêsu thành Nazareth, nguồn mạch ý nghĩa, con đường thánh thiện và động lực bác ái (x. SWLM:714 [A] . 5], 717 [A.8], 786 [A.23]). Ngoan ngoãn trước tinh thần Chúa Kitô và luôn nhìn thấy trước mắt Người mầu nhiệm Nhập Thể, bà sẽ nhớ lại rằng, để hòa giải với Chúa Cha:
“Con Thiên Chúa đích thân đến như một người lữ hành, cuộc đời của Ngài là một cuộc hành hương không ngừng nghỉ. Đây phải là tấm gương cho cuộc sống của chúng ta. Vì vậy, tôi đã quyết tâm suy niệm sâu sắc về cuộc đời của Ngài và cố gắng noi gương Ngài. Tôi đã dành rất nhiều thời gian để suy ngẫm về danh hiệu Kitô hữu mà chúng ta mang nơi bản thân mình, và tôi đi đến kết luận rằng chúng ta phải thực sự làm cho cuộc sống của mình phù hợp với cuộc sống của Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng ta” (SWLM:777 [A. 36] ]).
Trong cuộc hành trình thú vị này để phù hợp với Chúa chúng ta trong tình yêu thanh khiết của Ngài, không khó để Thánh Louise de Marillac tiếp cận những người nghèo nhất, nhìn nhận họ là “chi thể của Chúa Giêsu Kitô” (SWLM:113 [L.104b]), phục vụ họ cả về thể lý và về mặt thiêng liêng (x. SWLM:514-515 [L.531b), với những cử chỉ dịu dàng và cảm thông (x. SWLM:434 [L.383]), như bà đã học được từ Đấng hành hương của Chúa Cha và người lữ hành của Vương quốc. Vì vậy, Thánh Louise luôn trẻ trung cập nhật cho chúng ta giáo huấn của Tin Mừng: dưới ánh sáng đức tin, chúng ta nhìn những người đau khổ và thiếu thốn như các bí tích của Chúa Giêsu Kitô. Từ họ, những đau đớn và hy vọng của họ, Chúa thách đố lương tâm chúng ta, đánh thức tuổi trẻ của chúng ta, mời gọi chúng ta rời bỏ sự thờ ơ và an ủi, thúc đẩy chúng ta khám phá lại vẻ đẹp của cuộc sống trong niềm vui yêu thương và phục vụ. Khi chúng ta chấp nhận lời mời này, khi chúng ta rời khỏi vùng an toàn của mình và để mình được trẻ hóa bởi lòng bác ái, thì chúng ta trở thành bí tích của tình yêu thương xót của Chúa Kitô và mở lòng ra với niềm hy vọng về Vương quốc đã được chuẩn bị cho chúng ta, chắc chắn rằng, như Đức Thánh Cha Phanxicô nói, “cuộc sống của chúng ta trên trái đất đạt đến tầm vóc trọn vẹn khi nó trở thành một lễ vật” (Christus Vivit, # 254).
Để kết luận…
Giống như Thánh Vinh Sơn và Thánh Louise de Marillac, chúng ta cũng mang trong lòng những lo lắng, băn khoăn, khao khát và hy vọng. Giống như các ngài, chúng ta cũng bước đi bên cạnh những người khác được kêu gọi như nhau và sẵn sàng đi trên những con đường giống nhau. Chúng ta sẽ luôn có lý do để cảm ơn những người đã dạy chúng ta bước đi, những người đã cùng chúng ta bước đi và những người đã giúp chúng ta giữ được khát vọng tiếp tục bước đi. Chúng ta là những người hành hương vì chúng ta bước theo Chúa Giêsu Kitô, tìm kiếm dung nhan của Chúa Cha và nhận ra những soi động của Chúa Thánh Thần. Chúng ta là những người hành hương, vì chúng ta biết mình là bạn đồng hành của nhân loại, đặc biệt là người nghèo. Sức mạnh của những người hành hương nằm ở trái tim họ, nơi chứa đựng niềm tin sâu sắc nhất của họ; ở đôi chân của họ, tượng trưng cho sự sẵn sàng tiếp tục của họ, ngay cả vào ban đêm; trong vòng tay rộng mở của họ, chia sẻ những gì họ đã nhận được.
Chúng ta hãy cầu xin Chúa ân sủng để không bao giờ quên chúng ta là ai, để bước đi theo hướng mà Ngài mời gọi chúng ta hướng tới, được hỗ trợ bởi sự chắc chắn rằng chính Ngài nâng đỡ và hướng dẫn chúng ta, bởi vì, như tác giả Thánh Vịnh đã nói: “nếu như Chúa chẳng xây nhà, thợ nề vất vả cũng là uổng công” (Tv 126, 1). Đó là lý do cho niềm hy vọng của chúng ta đối với những người hành hương!
Lạy Chúa Giêsu Kitô, Chúa là người đã tạo nên những người hành hương hy vọng là Thánh Vinh Sơn và Thánh Louise và dẫn các ngài đi trên con đường bác ái, dạy họ tìm kiếm ý Chúa Cha và phục vụ người nghèo với tấm lòng ngay thẳng và quảng đại. Xin mặc cho chúng con Thánh Thần tình yêu của Chúa và truyền đạt cho chúng con niềm hy vọng không làm chúng ta thất vọng.
Theo gương Thánh Vinh Sơn và Thánh Louise, xin ban cho chúng con được hành hương xuyên qua lịch sử được soi sáng bởi Ý nghĩa cuộc sống, được an ủi bởi sự đồng hành của Chúa và ân cần với những người mệt mỏi và bị tổn thương.
Xin cho chúng con có thể chuyển thông với tất cả mọi người niềm hy vọng xuất phát từ đức tin và được nuôi dưỡng bởi đức ái, vì một thế giới hòa bình và hòa giải.
Trở thành Người hành hương trong niềm hy vọng, học từ những bài học cuộc sống, chúng con sẽ trưởng thành trong sự kiên nhẫn và bên bỉ, chúng con sẽ tỏa ra sự tin tưởng, thanh thản và nhiệt tình và vui vẻ bước về phía Chúa, vì Chúa là lý do cho hy vọng của chúng con và tình yêu trọn vẹn mà trái tim chúng con khao khát.
Lm Phêrô Phạm Minh Triều, CM chuyển ngữ từ cmglobal.org